Χίλιες εκατό λέξεις για την Αλλαγή που φέρνει μόνο η Ανανέωση

Επίκαιρες σκέψεις για το Κίνημα Αλλαγής

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

Σε λίγες ώρες ανοίγουν οι κάλπες στην Ιταλία και όλα δείχνουν ότι το Δημοκρατικό Κόμμα θα υποστεί ήττα επιβεβαιώνοντας την υποχώρηση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη.

Την ίδια ώρα εμείς εδώ στην Ελλάδα έχοντας βιώσει την τραγική ήττα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας εν μέσω της οικονομικής και πολιτικής κρίσης πρέπει να σταθούμε με εγρήγορση και παρρησία μπροστά στο εγχείρημα της συγκρότησης του Κινήματος Αλλαγής και να κατανοήσουμε την ευθύνη απέναντι στο ιστορικό στοίχημα: Να ξεκινήσει από εδώ η αναγέννηση της ευρωπαϊκής δημοκρατικής αριστεράς, της σύγχρονης, της ρηξικέλευθης  σοσιαλδημοκρατίας κρατώντας από τις ρίζες την ιδεολογικοπολιτική ταυτότητα της κοινωνικής ανόρθωσης του κόσμου της εργασίας και της παραγωγής και κτίζοντας ένα νέο ριζοσπαστικό προγραμματικό λόγο που ξαναβάζει με ένταση στην ιστορία τον ισχυρό δεσμό της Αριστεράς με τον Πολιτικό Φιλευθερισμό, απαντώντας με αυτόν στα νέα και επιτακτικά διλλήματα της κοινωνίας και ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων στην πατρίδα μας και στην Ευρώπη.

Αυτός είναι εξάλλου ο μόνος δρόμος αντίστασης και αγώνα απέναντι στο εχθρό που έρχεται, την επικράτηση των ακραίων δυνάμεων στο πολιτικό, οικονομικό και ιδεολογικό πεδίο, των δυνάμεων που εκτρέφονται από την παρακμή του πολιτικού συστήματος, από την αδυναμία του να υπερβεί το παλαιό και να κτίσει το νέο. 

Ενώ αυτά συμβαίνουν, ο δρόμος του Κινήματος Αλλαγής προς την συγκρότησή του δεν είναι ούτε ευκολοδιάβατος ούτε δεδομένος. Ο ενθουσιασμός των προηγουμένων μηνών υποχωρεί και ενθαρρύνεται ο σκεπτικισμός και η απογοήτευση. Η ανάγκη για την υπέρβαση μηχανισμών, νοοτροπιών και καθεστωτικών αντιλήψεων παραμερίζει μπροστά στην πρόταξη βραχυπρόθεσμων επιλογών διαχείρισης της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης και συντήρησης παγιωμένων συσχετισμών. Αντί το Κίνημα να γίνεται καταλύτης εξελίξεων περιορίζεται σε δευτεραγωνιστή του παρακμιακού πολιτικού σκηνικού. Η αρχική ανάταξη φαίνεται να καταλήγει σε στασιμότητα.

Τα τελευταία γεγονότα της πολιτικής επικαιρότητας, το Μακεδονικό και το σκάνδαλο Novartis, ενώ θα μπορούσαν να γίνουν ευκαιρίες διατύπωσης ενός νέου ρηξικέλευθου προγραμματικού λόγου έγιναν αφορμές ασαφών και συγκεχυμένων πολιτικών κινήσεων. Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών πιστοποιούν την άτολμη και θολή εικόνα που εισέπραξε η κοινή γνώμη.

Αλλά και η πορεία προς το Συνέδριο δεν έγινε ευκαιρία για συσπείρωση και ενίσχυση του θετικού μηνύματος που έστειλαν τον Νοέμβρη οι 210.000 πολίτες που δήλωσαν το παρόν στην εκλογή του επικεφαλής. Αντίθετα προκρίθηκε η διελκυστίνδα των μηχανισμών και της εσωστρέφειας, η υποστολή της εμπιστοσύνης και η ατολμία του πολιτικού λόγου. Ο προσυνεδριακός διάλογος δεν αναπτύχθηκε έως σήμερα ως κατεξοχήν πολιτική διεργασία προγραμματικής αναγέννησης αλλά παρέμεινε στο περιθώριο της αγωνίας των παραταξιακών στρατών. Έτσι όμως δεν πάμε πουθενά.

Πρέπει να πάμε αλλιώς, όσοι τουλάχιστον πιστεύουμε ότι ο δρόμος χαράζεται μέσα στην κοινωνία με επιμονή και χωρίς να αποθαρρύνονται οι διαβάτες του από τους συσχετισμούς των αποστεωμένων και στείρων συνεδριακών και οργανωτικών διαδικασιών.

Ο προοδευτικός χώρος, της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας, ο  χώρος της πολιτικά φιλελεύθερης δημοκρατικής αριστεράς, δεν μπορεί να ξαναγίνει πρωταγωνιστής εάν δεν ανανεωθεί ριζικά σε ιδέες, προγραμματικό λόγο και πρόσωπα. Όποιος δεν το βλέπει αυτό ή επαναπαύεται απλώς στις δόξες του παρελθόντος αξιοποιώντας τες για να μείνει μικρομέτοχος στην κατανομή της εξουσίας στο Κράτος ή δεν έχει την τόλμη να γίνει το πολιτικό υποκείμενο της ΑΛΛΑΓΗΣ που τελικά την επαγγέλλεται ως σύνθημα και μόνο.

Η αδιαπραγμάτευτη ανανέωση ιδεολογικοπολιτικής ταυτότητας, προγραμματικού λόγου και πολιτικής κουλτούρας είναι μονόδρομος για να πρωταγωνιστήσει η προοδευτική παράταξη αλλά και για να υπάρξει ως ασπίδα απέναντι στους εχθρούς της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου.

Η αναζήτηση της ανανεωμένης ιδεολογικοπολιτικής προοδευτικής ταυτότητας δεν μπορεί να περιορίζεται στον μυρικασμό παλαιών κομματικών ετικετών αλλά απαιτεί νέα σύγχρονη σύνθεση του πολιτικού φιλελευθερισμού με την δημοκρατική και μεταρρυθμιστική αριστερά, δηλαδή την σύγχρονη ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία, την πολιτική οικολογία και το προοδευτικό φιλελεύθερο κέντρο .

Η διαμόρφωση του προγραμματικού προοδευτικού λόγου πρέπει να απαντά στα κεφαλαιώδη διακυβεύματα της Αλλαγής με τόλμη, δηλαδή να απαντά στο ποια χώρα και ποια Ευρώπη θέλουμε, με ποιο Κράτος και πώς το Κίνημα θα γίνει μοχλός του προοδευτικού μετασχηματισμού στην κοινωνία και το πολιτικό σύστημα.

Η πολυεπίπεδη δημοκρατική διακυβέρνηση με επιτελικό κράτος και τολμηρή αποκέντρωση στις Περιφέρειες και τους Δήμους, με δημόσια διοίκηση σε κεντρικό, περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο δομημένη στις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας, της αποτελεσματικότητας και της αξιολόγησης, με πολυεπίπεδο πολιτικό σύστημα χωρίς ίχνος πελατειακής και κλειστής λειτουργίας, ανοικτό στον δημοκρατικό έλεγχο της κοινωνίας  είναι κεντρικές και αδιαπραγμάτευτες επιλογές μίας νέας ανανεωμένης προοδευτικής παράταξης.

Οι θητείες για όλα τα κομματικά όργανα παράλληλα με τις θητείες σε όλα τα θεσμικά όργανα της Πολυεπίπεδης Δημοκρατικής Πολιτείας είναι όρος ανανέωσης και ανεξαρτησίας του πολιτικού συστήματος. Από τους Υπουργούς και τους Βουλευτές έως τους Δημοτικούς Συμβούλους η πολιτική αποτελεί θητεία στην άσκηση πολιτικής εντολής που έχει αρχή και τέλος.

Βάθεμα της Δημοκρατίας με θεσμούς άμεσης συμμετοχής και λογοδοσίας των πολιτικών λειτουργών σε όλα τα επίπεδα και αναγέννηση και ενίσχυση του Κράτους Δικαίου με ανανέωση και εμβάνθυση των πολιτικών, ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και με κατοχύρωση νέων δικαιωμάτων.

Η εξουσία κοντά στον πολίτη να πάει για να μπορεί να γίνει συμμέτοχος στην άσκησή της, για να μπορεί να ελέγχει τους πολιτικούς αντιπροσώπους του και να αξιολογεί τους δημοσίους λειτουργούς. Ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο Κράτος αλλά διαφορετικό Κράτος, δημοκρατικό, συμμετοχικό και καινοτόμο, αρωγός στην άσκηση των ελευθεριών των πολιτών στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή.

Ένα σύγχρονο προοδευτικό κίνημα δεν μπορεί να συνεχίζει να υποτιμά και να απαξιώνει την κοινωνική οικονομία. Αντίθετα, οφείλει να την κατοχυρώσει και να την αναδείξει σε ισότιμο πυλώνα του νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας.

Ένα σύγχρονο προοδευτικό κίνημα πρέπει να πρωτοστατεί στην κοινωνική απελευθέρωση, στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και των δημιουργών του πολιτισμού. Είναι κίνημα απελευθέρωσης και ανανέωσης και όχι κλειστό σύστημα νομής της εξουσίας.

Τέλος δεν μπορεί να υπάρξει νέο προοδευτικό κίνημα χωρίς να απαντά στις αγωνίες και στα ερωτήματα της νέας γενιάς, των ανθρώπων που αποτελούν παρόν και μέλλον για τον τόπο μας. Ένα κίνημα γερόντων δεν μπορεί να γίνει γνήσιο και ελπιδοφόρο προοδευτικό κίνημα. Αυτό και μόνο αρκεί για να κατανοήσουμε ότι το Κίνημα Αλλαγής πρέπει πρωτίστως να υπερβεί τον εαυτό του, τα όρια της «βιολογικής» του σύνθεσης και να προκαλέσει το ενδιαφέρον και κυρίως την κινητοποίηση των νέων πολιτών που το κοιτάζουν σήμερα με αδιαφορία αν όχι με απαξίωση. Γιατί χωρίς αυτούς δεν θα υπάρξει. Γιατί μόνο για αυτούς αξίζει να υπάρχει. Για να γίνει αυτό χρειάζεται υπέρβαση των πάντων, των αντιλήψεων, των προσώπων, των επικοινωνιακών πρακτικών.  Αυτό είναι το μεγάλο διακύβευμα.

Για να πάμε αλλιώς δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τον αγώνα για την Ανανέωση αλλά δεν πρέπει και να συμφιλιωθούμε με την μίζερη πραγματικότητα της μικρής παράταξης. Χρειάζεται να μείνουμε στο προσκήνιο και οι λίγοι να γίνουμε πολλοί με επιμονή και αισιοδοξία γιατί ο δρόμος χαράσσεται με τα βήματα των ρομαντικά τολμηρών και των ρεαλιστικά πρωτοπόρων.